Waarom bio-identieke hormonen bijna onmisbaar zijn voor vrouwen in de overgang

Ik had nog niet eerder gehoord over bio-identieke hormonen tot vriendinnen en collega’s erover begonnen. Vrijwel meteen wist ik: hier wil ik meer over weten. Al snel raakte ik overtuigd van het belang van oestrogeen voor het vrouwenlichaam. En dat er maar één manier is om het tekort aan oestrogeen dat tijdens de overgang ontstaat aan te vullen.

Nadat ik na 2,5 jaar met de borstvoeding stopte op mijn 45ste, belandde ik vrij snel daarna in de beginfase van de perimenopauze, hoewel ik dat pas onlangs besefte. Deze fase begint niet met een onregelmatige menstruatie, zoals ik altijd dacht, maar met allerlei vage, onbestemde klachten. Een beetje te vergelijken met de potpourri aan klachten die je tijdens een zwangerschap kunt ervaren. Zelf ging ik vooral minder goed slapen en had ik, met name ’s nachts, last van spierkrampen in mijn benen. Ook kreeg ik bijvoorbeeld een gevoeligere huid en minder vol haar, had ik last van brain fog, en merkte ik dat mijn ‘zorghormoon’ afnam en plaatsmaakte voor het wat ik maar het ‘laat me met rust hormoon’ zal noemen. Om me heen zag ik meerdere vrouwelijke leeftijdsgenoten uitvallen door fysieke en psychische klachten zoals moodswings en paniekaanvallen. Soms werden hun klachten aanvankelijk in het hokje ‘burn-out’ of ‘depressie’ geplaatst, en kregen ze antidepressiva of therapie voorgeschreven. En toen werd ik boos. Hebben we eerst alle ongemakken van een zwangerschap en een bevalling doorstaan, zijn we vervolgens opgekrabbeld uit de postpartum periode en dan nu dit weer. Het kon toch niet de bedoeling zijn dat vrouwen tien jaar (!) lang moeten aanmodderen met fysieke en psychische overgangsklachten voor er weer iets van balans optreedt. En dat ik de komende jaren het ene na het andere middeltje of behandeling zou gaan uitproberen in de hoop op verbetering van allerhande vage symptomen? Ik ging me inlezen in hormoonsuppletie. Ik raakte er steeds meer van overtuigd dat het vrouwenlichaam helemaal niet gemaakt is om voor langere tijd te functioneren zonder oestrogeen. Ooit beschermde de menopauze vrouwen tegen zwangerschap op latere leeftijd, vanwege de hogere risico’s. Die beschermende functie trad op enkele jaren voor vrouwen overleden – als ze in het kraambed niet al gestorven waren. Dat vrouwen nog járen leven na de menopauze is eigenlijk een vrij recente ontwikkeling. En het leven zonder de vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron is niet per se heilzaam, zegge deskundigen. Je lichaam raakt, zo las ik, in een permanente ontstekingsmodus door het gebrek aan oestrogeen. Op een gegeven moment leert je lichaam ermee omgaan, maar niet zonder gevolgen voor de lange termijn.

De voordelen van bio-identieke hormonen

Steeds meer vrouwen met klachten krijgen daarom bio-identieke hormonen voorgeschreven: hormonen die qua structuur lijken op onze lichaamseigen hormonen. Deze bio-identieke hormonen worden meestal voorgeschreven door een gynaecoloog in het ziekenhuis; mijn huisarts kon mij alleen de meer risicovolle combinatiepil Femoston voorschrijven, maar die mag je maar een paar jaar gebruiken. Bio-identieke hormonen kun je de rest van je leven gebruiken. Een aanvulling met bio-identieke hormonen kan er niet alleen voor zorgen dat overgangsklachten verdwijnen, het beschermt tevens langdurig je botten, brein en bloedvaten waardoor je minder kans hebt op allerlei ernstigere aandoeningen op latere leeftijd. Zo verdwijnen bij oudere vrouwen die denken artrose te hebben de klachten vaak binnen twee weken na de start met bio-identieke hormonen. Volgens dr. Avrum Bluming, co-auteur van het boek ‘Estrogen matters’ neemt de kans op hartfalen bij vrouwen zelfs met 50% af door hormoontherapie. 

Mijn ervaring met bio-identieke hormoonsuppletie 

Ik ben nu zelf op advies van de gynaecoloog een paar weken geleden gestart met bio-identieke hormonen. Misschien wat vroeg, maar ik ben ergere klachten liever voor dan dat ik te laat begin. Het verschilt per persoon welke hoeveelheid hormonen goed voor je lichaam werkt, dus het kan best even zoeken zijn naar de juiste dosering en verhoudingen, zeker als je lichaam zelf ook nog vrouwelijke hormonen aanmaakt. Zelf krijg ik momenteel de laagste dosering van 1 Utrogestan (progesteron) pil in de avond en 1 spray Lenzetto (oestrogeen) in de ochtend. De progesteron krijg je aanvullend op de oestrogeen voorgeschreven omdat dit de risico’s op complicaties verlaagt en deze slik ik net als de ‘gewone’ pil 1 week per maand niet zodat de natuurlijke cyclus zoveel mogelijk behouden blijft. Zelf moest ik erg wennen aan de Utrogestan. Het hormoon progesteron werkt kalmerend en licht slaapverwekkend en zorgt bijvoorbeeld ook voor de slaperigheid die veel vrouwen ervaren in de eerste termijn van hun zwangerschap. Ik word nu nog wat duf van de Utrogestan, vooral toen ik aanvankelijk moest starten met twee van deze pillen, toen werd ik ’s nachts beroerd wakker. Deze dosering heb ik na een paar dagen in overleg laten aanpassen. Als je net start met bio-identieke hormonen kan er bovendien beginverergering optreden. Ook is er kans op bijwerkingen. Het is dus slim om je goed in te lezen van tevoren en je goed te laten voorlichten door de artsen. Zelf vond ik vooral de Facebook-groep Bio-identieke hormonen zeer informatief en helpend (hoewel duidelijk opgericht door een voorstandster en misschien voor sommigen daarom te eenzijdig – overleg altijd óók met je huisarts over de nadelen en risico’s). Ook de podcast ‘We zijn toch niet gek’ van Suzanne Rethans schijnt de moeite waard te zijn. Zij vertelde in een artikel in Het Financieel Dagblad dat ze bij haar gezin is weggegaan door de hormoonschommelingen, na jarenlang door de huisarts te zijn weggestuurd met haar klachten – dit soort leed wil ze andere vrouwen nu besparen.

Een nieuwe balans 

Hoewel mijn lichaam nog op zoek is naar een nieuwe balans, merk ik nu al dat de aanvullende oestrogeen me zó veel goed doet. Ik slaap weer door en ik heb geen kramp in mijn benen meer. Ook andere ongemakken verdwenen binnen enkele weken als sneeuw voor de zon. Van een (sinds mijn laatste bevalling) zwaardere menstruatie met veel buikpijn ging ik naar een lichte, pijnloze, korte menstruatie. Ook mijn humeur knapte op, op die dufheid in de ochtend na die hopelijk nog wegtrekt. Went dit niet, dan schijnt het te helpen de dosering oestrogeen nog wat op te hogen – of dat nodig is, kan ik over een paar maanden bij mijn terugkomafspraak in het ziekenhuis beter inschatten. Maar nu al ben ik zó blij dat ik deze stap heb gezet, ook al was de drempel best hoog en zijn de wachtlijsten lang. Ik voel me weer mezelf. En nee, ik wil heus niet iedereen hormoonsuppletie aanpraten – het is echt aan vrouwen zelf of ze het risico op beginverergering willen nemen en een periode lang op zoek willen naar de juiste verhouding suppletie. Zelf vind ik de zoektocht de moeite waard, ook met het oog op de lange termijn. Ik raad hoe dan ook aan je tijdig in het onderwerp te verdiepen zodat je weet welke keuzes je als vrouw hebt. Zelf was ik jarenlang van de struisvogeltactiek. Logisch ook - we zijn opgegroeid in een mannenwereld, waarin klachten van vrouwen jarenlang niet serieus zijn genomen of überhaupt herkend. Onze moeders beweren doorgaans bij hoog en laag dat ze 'nergens last van hebben gehad’, zelfs al hebben ze jaren na de menopauze nóg klachten die overgangsgerelateerd zijn. Gelukkig begint er nu een kentering te komen en is het taboe eindelijk van het onderwerp af. Ook ontstaat er steeds meer inzicht over hoe anders het vrouwenlichaam functioneert ten opzichte van het mannenlichaam. Toch zijn veel vrouwen nog niet op de hoogte van de nieuwe ontwikkelingen rondom de menopauze, zeker in Nederland waar toch een beetje de tendens heerst dat we niet mogen klagen. En dat is jammer, want kennis over bio-identieke hormonen kan veel vrouwen veel leed kan besparen. Hopelijk draagt het delen van mijn ervaring daaraan bij. 

LEES OOK: Dit zijn mijn 7 manieren om intuïtief te eten sinds ik moeder ben