Waarom de manier waarop je baby geboren wordt bepalend is voor de rest van zijn leven

Anna Verwaal ontdekte als verpleegkundige al vroeg dat een baby bewustzijn heeft, en dat de manier waarop het kind ter wereld is gekomen vormend is voor zijn gedrag. Nu is het haar missie om ouders en professionals daar bewust van te maken. ‘Baby’s horen en begrijpen alles, hoe eenzaam moet het voor ze zijn als degenen om hen heen zich daar niet van bewust zijn.’

Anna Verwaal, bekend van onder meer haar Ted Talk over geboortepatronen, vertrok in 1985 als verpleegkundige naar Saoedie-Arabië. Toen daar een prematuur geboren jongetje van nog geen twee pond dat door zijn ouders in het ziekenhuis was achtergelaten, heel bewust haar vinger pakte, besefte ze plotseling hoeveel bewustzijn het kindje al had. Als zo’n klein baby’tje al zoveel besef had van wat er om hem heen gebeurde, dan gold dat voor alle baby’s – ook baby’s die nog in de buik zaten, wist ze intuïtief. Het was een heel bepalend moment. Hierna ging ze in de Verenigde Staten werken als verpleegkundige in de klinische verloskunde in een groot ziekenhuis. Ze assisteerde zo’n acht jaar lang veel keizersnedes en werkte in de gespecialiseerde thuiszorg in L.A., waar ze zo’n zes moeders met baby’s per dag zag. Hierbij kwam ze veel problematiek tegen rondom de hechting tussen moeder en kind. Anna: “Aan het gedrag van het kindje kon ik zien hoe het geboren was, bijvoorbeeld door problemen met het aanleggen, of door hoe het zijn vuistjes balde bij het drinken. Ik ging steeds meer verbanden zien tussen het gedrag van een kindje en de manier waarop het ter wereld was gekomen, en of het bijvoorbeeld om een keizersnede, tangverlossing of inleiding ging.”

Hierna ging ze als geboorteconsulent vrouwen begeleiden om een geboortegerelateerd trauma te voorkomen, ofwel van hun kind, ofwel van zichzelf. Anna: “Vaak was er een verband tussen die twee: een traumatische geboorte van het kind was terug te herleiden tot hoe de moeder zelf ter wereld was gekomen. Soms triggerde een geboorte ook iets bij de vader. Zo was ik een keer aanwezig bij een geboorte, waarbij de vrouw op een gegeven moment volledige ontsluiting had en mocht gaan persen – op dat moment greep de man naar zijn hoofd en riep: ‘We gaan dood, we gaan dood’. Door hoe hij zijn hoofd vastpakte, vermoedde ik dat hij met de tang geboren was. Ik heb dit later nagevraagd bij zijn moeder en dit was inderdaad het geval; zij was zelf bijna overleden tijdens de geboorte.”

Anna’s inzichten waren voor die tijd vernieuwend; er was nog nauwelijks aandacht voor de ervaringen van het ongeboren kind. Tot ze op een gegeven moment ging lunchen met psycholoog David Chamberlain. Anna: “Ik vroeg aan hem: ‘Kan het zijn dat baby’s zich hun geboorte kunnen herinneren?’ Op dat moment haalde hij een boek tevoorschijn dat hij net had geschreven: Babies Remember Birth.” Eindelijk werden haar vermoedens bevestigd door een vakgebied dat pre- en perinatale psychologie heet. “Volgens de perinatale psychologie laten alle ervaringen die we opdoen vanaf vlak voor de conceptie tot na de geboorte imprints achter. Een keizersnede, een tangverlossing – dit soort imprints laten allemaal patronen achter bij het kind die later terug te herleiden zijn tot de geboorte. Anna: “Zo is het belangrijk dat een kindje zelf mag bepalen wanneer het ter wereld komt. Kinderen die zijn ingeleid kunnen later bijvoorbeeld problemen hebben met op tijd komen. Een kindje dat met een keizersnede kan later soms problemen krijgen met zelf dingen kunnen afmaken, dat heeft dan wat meer ondersteuning nodig op dit vlak.”

Natuurlijk denk ik meteen aan mijn eigen tweelingdochters, die ook met een spoedkeizersnede zijn gehaald. Ik heb altijd het gevoel gehad dat dit impact had op hoe ze ‘geland’ zijn – mijn laatste kind dat na een voorspoedige natuurlijk bevalling is geboren, heeft veel minder opstartproblemen gehad en is altijd een zeer tevreden baby geweest. Bij de tweeling moest ik regelmatig naar de opvang fietsen omdat het hen niet lukte ze in bed te leggen, om maar wat te noemen. Hoe meer Anna vertelt over de patronen, hoe groter mijn aha-erlebnis. “Baby’s die meteen worden weggehaald bij de moeder voor onderzoek, kunnen snel overprikkeld raken, onrustig zijn of last krijgen van verlatingsangst,” vervolgt ze. “Tweelingen worden vaak niet alleen van de moeder maar ook van elkaar gescheiden – dit kan ook weer voor patronen zorgen. Als de ene baby eerder mee naar huis mag en de andere baby nog in het ziekenhuis moet blijven, kan de achterblijver later het gevoel hebben dat er minder van hem of haar wordt gehouden. De kinderen hebben dan later extra ondersteuning nodig bij de bewustwording en de verwerking hiervan.”

Uit ervaring weet ik dat een ingreep niet altijd te voorkomen is: ik kreeg ondanks volledige ontsluiting toch een spoedkeizersnede omdat de gynaecoloog een dubbele stuitbevalling te riskant vond. Kun je als ouders nog iets doen op zo’n moment, om de impact op het kind te verzachten? “Ja, je kunt aan je baby of baby’s hardop vertellen wat er gaat gebeuren. We doen onze baby’s ongelooflijk tekort als we niet beseffen dat baby’s in de baarmoeder al bewustzijn hebben. Als bijvoorbeeld een schedelelektrode onvermijdelijk is, leg dan aan je baby uit waarom het nodig is voordat deze wordt geplaatst. Ook het ziekenhuispersoneel zou dit moeten doen. Baby’s horen en begrijpen alles, hoe eenzaam moet het voor ze zijn als degenen om hen heen zich daar niet van bewust zijn. Vertel altijd wat er gaat gebeuren: ‘Mama is nu even heel zenuwachtig omdat…’ Ook na een moeizame bevalling kun je met je kind praten: ‘We vinden het vreselijk dat je op deze manier moest komen, we gaan je nu naar iemand toe brengen die jou kan helpen lekkerder in je lijfje te komen zitten.’ Ook het zorgpersoneel zou hier bewust mee om moeten gaan. Een lactatiekundige of verpleegkundige moet  een baby die met de vacuümpomp is geboren niet bij het hoofdje pakken om te helpen bij de borstvoeding.’

Niet alleen hoe een baby wordt geboren heeft impact op zijn latere leven, ook de manier waarop het verwekt wordt en de zwangerschap zelf spelen een rol, vertelt Anna. Ze legt uit: “Als de conceptie moeizaam is verlopen en er bijvoorbeeld meerdere miskramen zijn geweest, dan komt het baby’tje in een baarmoeder waar veel trauma heeft gezeten. Wat dan helpt is om ook nu weer voortdurend met je kindje te praten over het verdriet en hoe welkom het is. Of dat het moeilijk is om vertrouwen te hebben in de zwangerschap omdat het zo vaak is misgegaan. Benoem alles en wees zo eerlijk mogelijk. Dat kan ook achteraf nog, dat je bijvoorbeeld zegt: ‘We waren zo bang om van jou te gaan houden. Maar dat houdt niet in dat we niet van je hielden.’” Speelt er iets anders groots tijdens de zwangerschap, zoals een overlijden, dan kun je hier ook over praten met je baby, vertelt Anna. Maar ook de dingen van dag tot dag kun je benoemen, zoals een ruzie met je partner. Dan leren ze al dat je een conflict kunt hebben, en dat ook weer kunt oplossen.

Als zwanger worden moeizaam gaat, heeft dat vaak te maken met hoe de moeder of vader zelf ter wereld is gekomen, legt Anna uit. “Bij onverklaarbare infertiliteitsproblematiek ging ik altijd terug naar iemands eigen conceptie en geboorte,” zegt ze. “Vaak zit er dan ergens een blokkade, dit kun je helen. Het is jammer dat niet meer mensen zich hiervan bewust zijn. Al twee maanden voor de eicel vrijkomt, wordt bepaald welke genen er geactiveerd worden op het moment van de conceptie zelf. Dat betekent dat het heel belangrijk is dat je je al lang voor je daadwerkelijk zwanger wordt, gaat voorbereiden. Niet alleen door gezond te eten, maar ook door te zorgen dat je lekker in je vel zit en je stress zoveel mogelijk reduceert. Ben je blij met je werk, met de plek waar je woont, met je relatie, voel je je geliefd en gesteund? Dit alles speelt volgens de epigenetica een rol bij de conceptie en de ontwikkeling van embryo tot kind. Ik verbaas me er altijd over dat er zoveel stellen rondlopen op de negen-maanden-beurs om naar producten te kijken, maar dat ze niet kijken naar wat er innerlijk nodig is om zich voor te bereiden op de komst van hun kind. Door wereldwijd lezingen te geven over dit onderwerp, hoop ik meer bewustzijn te creëren hierover.”

Zondag 15 mei geeft Anna een lezing ‘From womb to world’ in Hoorn, speciaal voor stellen met een kinderwens. Ook heeft Anna een praktijk om ouders te helpen die een geboorte willen helen.

LEES OOK: Bijna driekwart van de tweelingmoeders bevalt niet zoals gehoopt